تراریوم چیست؟ راهنمای خرید انواع تراریوم، گیاهان مناسب و نحوه ساخت باغ شیشه‌ای
تراریوم‌ها، شیشه‌های درپوش‌دار یا بدون درپوشی هستند که مجموعه‌ای از گیاهان در آن‌ها قرار می‌گیرند. این باغ‌های کوچک و مینیاتوری، زیباترین هدیه برای مناسبت‌های مختلف به‌شمار می‌روند که نگهداری از آن‌ها نکات متعددی دارد. اگر به‌تازگی یک تراریوم هدیه گرفته‌اید یا می‌خواهید یکی از این باغ‌های کوچک را به عزیزان خود هدیه دهید، باید با انواع تراریوم و روشهای نگهداری از آن، آشنا شوید. همراه ما باشید که انواع تراریوم‌ها، گیاهان مناسب برای هر کدام، و نحوه نگهداری از آن‌ها را بررسی کنیم و البته روش ساخت یک تراریوم کوچک در خانه را با شما هم در میان بگذاریم.
تراریوم چیست؟ دنیای مینیاتوری گیاهان
تراریوم‌ها، اکوسیستم‌های مستقلی هستند که معمولا برای نگهداری از گیاهان مختلف در فضاهای کوچک، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اکوسیستم‌ها، در یک ظرف شیشه‌ای یا پلاستیکی شفاف قرار دارند که با توجه به نوع گیاهان موجود در آن، ممکن است ظرف محل نگهداری، بسته یا باز باشد. تراریوم‌ها در انواع سایزها مثل شیشه‌های چند سانتی‌متری یا آکواریوم‌های بزرگ و چند متری، ساخته می‌شوند. هر مدل از تراریوم‌ها بر اساس باز یا بسته‌بودن و حتی حجم فضای آن، ویژگی‌ها و البته نیازهای خاص خود را دارد که در ادامه به بررسی دقیق‌تر هر کدام می‌پردازیم.
تراریوم بسته: شبیه‌سازی محیط‌های مرطوب استوایی
تراریوم‌های بسته، محیطی گرم و مرطوب دارند. در این مدل، ظرف با یک درپوش محکم، بسته می‌شود تا رطوبت از محیط تراریوم خارج نشود. برخی از تراریوم‌های بسته، چرخه کامل آب را در فضای خود دارند و حتی سال‌ها به آبیاری هم نیاز نخواهند داشت. تراریوم بسته برای گیاهانی مناسب است که به محیطی بسیار مرطوب نیاز دارند. تعداد دفعات آبیاری تراریوم بسته به عوامل مختلفی مثل نوع گیاهان، تعداد آن‌ها و فضای داخلی محفظه، بستگی دارد. این مدل تراریوم، جنگل‌های بارانی را شبیه‌سازی می‌کنند و با استفاده از این مدل، می‌توانید از گیاهانی نگهداری کنید که امکان رشد آن‌ها در فضای خشک خانه وجود ندارد.
تراریوم باز: خلاقیت بیشتر برای گیاهان بیابانی
تراریوم باز برای گیاهانی مناسب است که به محیط خشک، اکسیژن زیاد و تهویه بسیار بالا نیاز دارند. در تراریوم باز معمولا انواع گیاهان بیابانی مثل کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها قرار می‌گیرند و ظرف تراریوم نیز باز و بدون درپوش است. بدین شکل، جریان هوا به‌شکل دائم وجود دارد و محیط مرطوب نمی‌ماند. نیاز به تهویه منظم و آبیاری مداوم، از ویژگی‌های اصلی تراریوم باز است. امکان اجرای انواع چیدمان خلاقانه، از دیگر مشخصه‌های این مدل تراریوم به‌شمار می‌رود.
در نگاه اول ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که تراریوم باز چه تفاوتی با یک گلدان عادی دارد؟ در پاسخ باید بگوییم که نحوه قرارگیری لایه‌های خاک در تراریوم باز، مهم‌ترین تفاوت میان این دو فضای کشت گیاهان است. برخلاف گلدان‌های عادی که به زهکشی نیاز دارند، تراریوم‌ها بدون هیچ‌گونه سوراخ زهکشی، می‌توانند محیط مناسب برای رشد گیاهان را فراهم کنند.
بهترین گیاهان برای تراریوم‌های باز و بسته
انواع گیاهان آپارتمانی را می‌توانید در تراریوم قرار دهید، فقط باید بدانید که بهترین گیاهان مناسب تراریوم چیست و از آن مهم‌تر این‌که گیاهانی را در کنار هم قرار دهید که با هم سازگاری دارند. بر این اساس و البته بر طبق شرایط محیطی تراریوم مثل میزان رطوبت، نور و تهویه، بهترین گیاهان برای هر نوع تراریوم شامل موارد زیر هستند:
گیاهان مناسب برای تراریوم بسته
تراریوم‌های بسته، یک جنگل بارانی کوچک، مرطوب و گرم هستند که درون آن‌ها می‌توانید این گیاهان را نگهداری کنید:
- سرخس‌ها: سرخس‌های مختلف مثل سرخس لانه پرنده، گزینه خوبی برای تراریوم بسته هستند. سرخس لانه پرنده با برگ‌های کشیده و چیدمان کاسه‌مانند، می‌تواند به مرکز توجه تراریوم شما تبدیل شود.
- فیتونیا: فیتونیا با رگه‌های مرمری و برگ‌های کوچک و متراکم، یکی دیگر از گیاهانی است که برای رشد به محیطی بسیار مرطوب نیاز دارد. نگهداری از این گیاه در فضای خشک، باعث تشنگی شدید آن شده و به پژمردگی موقت برگ‌ها (تا زمان آبیاری)، می‌انجامد.
- خزه: خزه‌ها زیباترین بخش تراریوم‌های بسته هستند که نمایی جنگل‌مانند، نرم و دنج به این باغ‌های کوچک می‌بخشند. حفظ رطوبت تراریوم، از وظایف اصلی خزه‌ها در تراریوم بسته است.
- برگ بیدی: برگ بیدی بنفش یا سبز با برگ‌های راه‌راه، نمای فوق‌العاده‌ای به تراریوم می‌دهد و گزینه بسیار خوبی برای افزودن به تراریوم بسته به‌شمار می‌آیند.
روش نگهداری تراریوم فیتونیا و دیگر گیاهان نیازمند به رطوبت بالا، در محفظه‌های بسته خیلی ساده‌تر می‌شود. نکته مهم در انتخاب گیاهان مناسب تراریوم بسته این است که نباید از گیاه با رشد سریع استفاده کنید. این گیاهان خیلی زود رشد می‌کنند و فضای محدود تراریوم را به‌سرعت پر خواهند کرد. از سوی دیگر، باید تناسب بین گیاهان مختلف را حفظ کنید و گیاهانی با نیازهای مشابه را در تراریوم قرار دهید.
گیاهان مناسب برای تراریوم باز
در تراریوم باز می‌توانید از انواع گیاهانی استفاده کنید که به محیطی خشک و بیابانی نیاز دارند. بهترین گیاهان برای تراریوم باز شامل موارد زیر هستند:
- ساکولنت‌ها: این گیاهان مثل اچوریا و هاورتیا، برگ‌های گوشتی و ظاهری با رنگ‌های متنوع دارند. نیاز آن‌ها به آبیاری، بسیار کم و محدود است و به همین خاطر، برای نگهداری در تراریوم باز ایده‌آل خواهند بود.
- کاکتوس‌ها: کاکتوس‌های کوچک نیز گزینه‌های خوبی برای تراریوم باز هستند. این گیاهان نیز به آبیاری کمی نیاز دارند و مشابه ساکولنت‌ها، در محیط‌های خشک رشد می‌کنند.
- گیاهان هوازی: برای نگهداری از گیاهان هوازی به خاک نیاز ندارید و می‌توانید آن‌ها را روی چوب و سنگ قرار دهید. جلوه بی‌نظیری برای تراریوم باز دارند و انواع مدل‌های گل‌دار و بدون گل را می‌توانید انتخاب کنید.
- آلوئه‌ورا: گیاه مقاوم آلوئه‌ورا، یک گزینه عالی و زیبا برای تراریوم باز است که با توجه به فضای تراریوم خود، می‌توانید یکی از گونه‌های آن را در تراریوم نگهداری کنید.
برخی گل‌ها هم در تراریوم به‌خوبی رشد می‌کنند که ارکیده، یکی از آن‌ها است. شما می‌توانید با خرید گل مناسب تراریوم، جلوه‌ای بی‌نظیر به باغ شیشه‌ای خود بدهید. حالا شما می‌دانید بهترین گیاه برای هر نوع تراریوم چیست و چگونه باید گیاهان مناسب را انتخاب کنید. سوال مهم اما این است که چرا این گیاهان را در تراریوم نگهداری کنیم؟
مزایای تراریوم: زیبایی و کارایی
تماشای تراریوم در گوشه‌ای از خانه یا محل کار، درست مثل نگاه‌کردن به یک جنگل زیبا و کوچک است که شما را از زندگی روزمره به طبیعت جنگل‌های بارانی یا کویرهای گسترده می‌برد. مهم‌ترین مزایای ساخت و نگهداری از تراریوم شامل موارد زیر است:
- نگهداری آسان: برخلاف گیاهان که باید روزانه مراقب آن‌ها باشیم، تراریوم‌ها و مخصوصا تراریوم بسته با حفظ رطوبت خود، به نگهداری بسیار محدودتری نیاز دارند. با تامین نیازهای اولیه، به‌تنهایی به رشد خود ادامه می‌دهند و به دلیل محیط اختصاصی و مناسب، رشد بهتری خواهند داشت.
- زیبایی و جلوه بی‌نظیر: تراریوم‌ها تکه‌ای از طبیعت هستند که برخلاف انواع گلدان‌ها که در همه جا یافت می‌شوند، رواج کمتری دارند. این مشخصه مهم، زیبایی آن‌ها را چندبرابر کرده است.
- مناسب فضاهای محدود: اگر خانه یا محل کار شما فضای مناسب برای نگهداری از چندین گیاه و گلدان را ندارد، یک تراریوم می‌تواند در یک فضای بسیار کوچک، فرصت نگهداری از چندین گیاه زیبا را در اختیارتان قرار دهد.
- فعالیتی آرامش‌بخش: ساخت و نگهداری از تراریوم، درست مثل باغبانی برای یک باغ اختصاصی است که می‌تواند تنش‌ها و استرس روزمره‌تان را کم کند.
راهنمای گام به‌گام آموزش ساخت تراریوم در خانه
ساخت یک تراریوم، می‌تواند ساعت‌ها شما را سرگرم کند و دیدن نتیجه آن، انرژی تازه‌ای به شما ببخشد. در ادامه وسایل مورد نیاز و البته نحوه ساخت انواع تراریوم را با هم بررسی خواهیم کرد:
وسایل مورد نیاز
برای ساخت باغ‌های مینیاتوری، شما به ابزار زیر نیاز دارید:
- ظرف شیشه‌ای: ابتدا باید یک ظرف اختصاصی برای تراریوم خود انتخاب کنید. تنگ‌های ماهی، آکواریوم‌های کوچک و حتی شیشه‌های مربا می‌توانند برای این کار مناسب باشند.
- سنگریزه: برای ایجاد لایه‌بندی، زهکشی خاک، زیبایی تراریوم و اولین لایه برای کاشت گیاهان، به مقداری سنگریزه نیاز دارید.
- زغال فعال: زغال از ایجاد و تکثیر قارچ‌ها جلوگیری می‌کند. بوی نامطبوع را نیز از بین می‌برد. بنابراین برای حفظ سلامت فضای تراریوم، به زغال فعال هم احتیاج خواهید داشت.
- خاک مخصوص: خاک تراریوم را باید بر اساس گیاهان، انتخاب کنید. برای مثال، کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها، به خاک سبک و با تخلخل نیاز دارند و خاک مناسب برای گیاهان ریشه‌دار، باید غنی‌تر باشد.
- گیاهان مناسب تراریوم: بر اساس نوع تراریوم مد نظرتان، باید گیاهان مناسب را تهیه کنید. برای تراریوم باز، ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها و برای تراریوم بسته مقداری خزه و گیاه فیتونیا، عالی خواهند بود.
- وسایل تزئینی: برای زیباترشدن فضای تراریوم، می‌توانید از سنگریزه‌ها، صدف‌ها، چوب‌های کوچک یا حتی مجسمه‌ها هم استفاده کنید. پیشنهاد می‌کنیم پس از جست‌وجو در اینترنت، انواع ایده‌ها را بررسی کنید و بر اساس خلاقیت و سلیقه خود، از ابزارهای زیبای تزئینی کمک بگیرید.
- ابزار کاشت: برای جایگذاری گیاهان و دیگر اجزای تراریوم، به موچین بلند، قاشق و یک اسپری آب برای آبیاری، نیاز دارید.
حالا که این ابزار را آماده کردید، چند ایده مختلف را بررسی کنید و سپس به بخش بعدی بروید تا نحوه ساخت باغ مینیاتوری را به شما هم بگوییم.
مراحل ساخت تراریوم چیست؟
برای ساخت تراریوم، مراحل زیر را به ترتیب اجرا کنید:
- آماده‌سازی ظرف: ظرف شیشه‌ای را بشویید. کامل خشک کنید و برای کاشت گیاهان، آماده نمایید.
- ساخت لایه اول با سنگریزه: فضای تراریوم باید چند لایه خاک داشته و مشابه بافت زمین باشد. به همین خاطر، در لایه اول باید حدود 1 تا 2 سانتی‌متر در کف ظرف سنگریزه بریزید تا زهکشی مناسب ایجاد شود.
- ساخت لایه دوم با زغال سنگ: یک لایه نازک از زغال فعال روی سنگریزه‌ها بریزید تا از تکثیر قارچ‌ها و پوسیده‌شدن گیاهان جلوگیری کند.
- ساخت لایه سوم با خاک: بر اساس گیاهان مد نظرتان، 3 تا 5 سانتی‌متر خاک به شیشه اضافه کنید.
- کاشت گیاهان: با استفاده از قاشق، یک گودی کوچک روی لایه سوم ایجاد کنید. گیاه را به‌آرامی درون گودی قرار داده و اطراف آن را با خاک پر کنید. فاصله مناسب بین گیاهان را رعایت نمایید و چیدمان خود را بر طبق ایده‌ای که دارید، ادامه دهید.
- چیدمان وسایل تزئینی: پس از کاشت همه گیاهان، از وسایل تزئینی مثل سنگ‌ها، چوب‌ها و مجسمه‌ها استفاده کنید و تراریوم را کامل نمایید.
- آبیاری اولیه: اگر تراریوم شما باز است، مقداری آب به گیاهان بدهید. برای تراریوم بسته، مقداری آب در فضای شیشه‌ای اسپری کنید و درپوش ظرف را محکم کنید تا رطوبت در تراریوم حبس شود.
به همین سادگی شما یک تراریوم زیبا دارید. حالا فقط کافی است که روشهای نگهداری از این باغ شیشه‌ای را نیز بلد باشید. پس در بخش بعد با ما بمانید.
چگونه از تراریوم خود مراقبت کنیم؟
اصول مهم نگهداری تراریوم شامل موارد زیر است:
نحوه آبیاری تراریوم
آبیاری تراریوم با توجه به مدل آن، متفاوت خواهد بود:
تراریوم بسته: آبدهی و روش نگهداری تراریوم در بسته به دلیل حفظ رطوبت، بسیار ساده‌تر است. این مدل تراریوم را هر 2 تا 3 هفته، با کمی اسپری، آبیاری کنید. به هیچ عنوان این تراریوم را به‌روش غرقابی آب ندهید. رطوبت بیش از حد در محیط بسته ظرف، باعث پوسیدگی گیاهان می‌شود.
تراریوم باز: برای آبیاری تراریوم باز، باید از روش آبیاری معمولی و در حجم کم، کمک بگیرید. در فاصله بین آبیاری‌ها، خاک تراریوم باید خشک شود و معمولا هر 1 الی 2 هفته، به آبیاری نیاز دارد.
نور مناسب برای نگهداری تراریوم
هر دو مدل تراریوم باز و بسته، به نور ملایم و غیر مستقیم نیاز دارند. بهتر است که تراریوم خود را در نزدیکی پنجره با نور فیلترشده، قرار دهید. در زمان تابش نور شدید آفتاب، حتما پرده را بکشید تا نور بیش از حد به تراریوم نتابد. نور مستقیم باعث سوختن گیاهان و افزایش شدید دمای داخل محفظه شیشه‌ای می‌شود.
تهویه مناسب برای تراریوم چیست؟
تهویه یکی از تفاوت‌های اصلی روش نگهداری تراریوم در بسته و باز است. پس از ساخت تراریوم بسته و بستن درپوش آن، باید هر یک الی دو هفته، درپوش را باز کنید تا هوای تازه به گیاهان برسد. برای گردش کامل هوا، محفظه را حدودا 2 ساعت باز بگذارید و پس از اسپری آب درون شیشه، درپوش را محکم کنید.
تراریوم باز به دلیل ساختار خود، همیشه تهویه مناسب دارد. تنها باید توجه کنید که در معرض باد مستقیم قرار نگیرد.
هرس گیاهان برای تضمین سلامت تراریوم
شاید با خود بپرسد که مهم‌ترین دلیل خراب‌شدن تراریوم چیست که در این صورت باید به گیاهان پوسیده، قارچ‌ها و آفت‌ها اشاره کنیم. برای جلوگیری از نابودی باغ شیشه‌ای خود، گیاهان زرد و پوسیده را خیلی زود حذف کنید. این موضوع در تراریوم‌های بسته اهمیت بسیار بیشتری دارد.
علاوه بر آن، رشد گیاهان را به‌دقت نظارت کنید و از رشد بیش از حد و پر شدن محفظه نیز جلوگیری نمایید. برای جلوگیری از شیوع بیماری درون شیشه، ظرف را هم تمیز کنید تا علاوه بر سلامت، زیبایی و شفافیت آن نیز حفظ شود.
باغ شیشه‌ای؛ هدیه‌ای از دل طبیعت
تراریوم‌ها، می‌توانند قطعه‌ای از جنگل‌های بارانی و زیبا را به گوشه‌ای از محل زندگی شما بیاورند. حالا که می‌دانید تراریوم چیست و نحوه ساخت آن چگونه است، خیلی راحت می‌توانید یک تراریوم برای خود بسازید یا یک تراریوم زیبا و کامل را از تی‌تی‌گیفت سفارش دهید. تراریوم‌های بسته یا باز، یک انتخاب عالی برای هدیه‌ای خلاقانه، زیبا و منحصر به‌فرد هستند که بدون شک، سلیقه و حسن انتخاب شما را تا سال‌ها در ذهن عزیزان‌تان ثبت خواهند کرد. پس هر چه سریع‌تر یک اکوسیستم مینیاتوری تهیه کنید و لذت باغبانی در یک فضای کوچک را تجربه نمایید!
سوالات متداول
تفاوت‌های تراریوم بسته و باز چیست؟
تراریوم‌های بسته یک محیط گرم و مرطوب ایجاد می‌کنند و برای گیاهان گرمسیر مناسب هستند. تراریوم‌های باز محیطی خشک و بیابانی دارند و برای کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها، ایده‌آل خواهند بود.
آیا تراریوم به نور مستقیم نیاز دارند؟
به هیچ عنوان. نور مستقیم باعث سوختن گیاهان و افزایش شدید دمای داخل محفظه شیشه‌ای می‌شود.
نحوه آبیاری تراریوم‌ها چگونه است؟
تراریوم بسته را هر 2 تا 3 هفته با یک اسپری کوچک آب، آبیاری کنید. تراریوم‌های باز را نیز پس از خشک‌شدن خاک و حدودا هر 10 روز تا 2 هفته، با توجه به حجم ظرف، نوع و تعداد گیاهان، آبیاری نمایید.
